Analizy popytu na transport towarów masowych wykazują, że transport wodny śródlądowy ma swój początek w portach morskich i to właśnie one stanowią główny generator przeładunku na polskie drogi wodne. Transport śródlądowy w połączeniu z przeładunkiem w porcie morskim jest najbardziej perspektywicznym kanałem transportu w Europie. Wynika to z danych wzrostu masy przeładunkowej w portach morskich.
Sprawne wykorzystanie infrastruktury przeładunkowej sprawia, że porty morskie są zaledwie ogniwem kanału transportowego, natomiast ładunek może dotrzeć do odbiorcy w efekcie dalszego przeładunku w porcie śródlądowym lub porcie multimodalnym, gdzie towar jest przeładowywany na inny środek transportu.
Dane z 2019 roku wykazują, że w Polsce zanotowano rekordowe przeładunki we wszystkich portach morskich ze wzrostem o 2,37% do wartości 108 mln obrotów (w 2018 wzrost ten w stosunku do 2017 roku wynosił aż 15,9%). W portach Gdańsk i Gdynia przeładunek towarów w roku 2019 wyniósł odpowiednio 52 i 24 mln ton. Szczegółowe dane wykazują również, że powszechny jest także wzrost załadunków kontenerowych. W 2019 wzrósł on w polskich portach o 7,48%. Mimo istniejącej sytuacji, w której kontenery nie odgrywają znaczącej roli w transporcie śródlądowym w Polsce, trendy w zachodniej części Europy wskazują na dynamiczny wzrost tego kierunku w naszym kraju w przyszłości.
Tab. Przeładunek kontenerów w portach morskich w latach 2012-2019 (w TEU)
2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | Zmiana 2018/2019 | |
GDYNIA | 928 399 | 1 177 626 | 1 212 054 | 1 091 202 | 1 299 373 | 1 580 508 | 1 948 974 | 2 073 215 | 6,40% |
SZCZECIN-ŚWINOUJŚCIE | 676 349 | 729 518 | 849 123 | 684 796 | 642 195 | 710 698 | 803 871 | 897 125 | 11,60% |
GDAŃSK | 52 179 | 62 307 | 78 439 | 87 784 | 90 869 | 93 579 | 81 451 | 76 143 | -6,50% |
RAZEM | 1 656 927 | 1 969 451 | 2 139 616 | 1 863 782 | 2 032 437 | 2 384 785 | 2 834 296 | 3 046 483 | 7,48% |
Żródło: Koncepcja ostatniej mili dla Węzła logistycznego Bydgoszcz
W celu osiągnięcia konkurencyjności śródlądowych dróg wodnych względem pozostałych gałęzi transportu konieczna jest sieć portów rzecznych (węzłów transportowych) umożliwiających wyładunek i załadunek towarów. Dostęp do śródlądowej drogi wodnej poprzez węzły transportowe ma bezpośrednie przełożenie na wielkość towarów transportowanych rzekami i tym samym na konkurencyjność śródlądowych dróg wodnych.
Planowana budowa na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, Węzła logistycznego Bydgoszcz, w którym zawiera się koncepcja platformy multimodalnej Bydgoszcz-Solec Kujawski oraz terminala intermodalnego Bydgoszcz Emilianowo, daje możliwość stworzenia atrakcyjnego miejsca świadczenia usług logistyczno-transportowych. Przyszły węzeł obsłuży towary przy wykorzystaniu trzech gałęzi transportu, a więc drogowego, kolejowego i wodnego. Centrum logistyczne stanie się bodźcem do rozwoju regionalnych przedsiębiorstw, których funkcjonowanie jest zależne od nadawania lub dostaw ładunków.